"วัดพระพุทธบาทปู่ผาแดง" ตั้งอยู่บนภูเขาใหญ่ในอำเภอแจ้ห่ม จังหวัดลำปาง ชาวบ้านเรียกว่า "ดอยปู่ยักษ์" เป็นเขาที่ทอดยาวอยู่ในพื้นที่อำเภอแจ้ห่ม เป็นเขาที่โดดเด่น มองเห็นแต่ไกลจากทุกด้าน ยอดเขามีลักษณะเป็นผาหินสูงชัน บนยอดของภูเขาที่สูงที่สุดนั้นมีรอยพระพุทธบาทศักดิ์สิทธิ์ประดิษฐานอยู่ เป็นที่เคารพบูชาของชาวอำเภอแจ้ห่มมาอย่างยาวนาน ก่อนที่ยังไม่มีการทำถนนขึ้นสู่ดอยนั้น พุทธศาสนิกชนผู้ศรัทธาชาวแจ้ห่มและข้างเคียงต้องเดินเท้าผ่านป่าทึบและหน้าผาสูงเพื่อขึ้นไปสักการบูชารอยพระพุทธบาทแห่งนี้จนกลายเป็นประเพณีสืบทอดกันมา
ต่อมาหลวงพ่อไพบูลย์ สุมังคโล (พระเทพวิสุทธิญาณ) เจ้าอาวาสวัดอนาลโยทิพยาราม จังหวัดพะเยา ได้เดินทางมาสักการะรอยพระพุทธบาทโดยการเดินเท้า พลังศรัทธาของท่านเป็นที่มาของการสร้างวัดขึ้น ประกอบกับในวโรกาสที่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๔) พระราชสมภพครบ ๒๐๐ ปี (๑๘ ตุลาคม ๒๕๔๗) ทางคณะสงฆ์มีมติให้สร้างวัดเฉลิมพระเกียรติแด่พระองค์ท่าน ๒ แห่ง เพื่อน้อมรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณอันใหญ่หลวงของพระองค์ท่านที่มีต่อปวงชนชาวไทย คือ วัดพระมหาธาตุ กรุงเทพฯ และวัดพระจอมเกล้าราชานุสรณ์ (เฉลิมพระเกียรติครบ ๒๐๐ ปี) ตำบลวิเชตนคร อำเภอแจ้ห่ม จังหวัดลำปาง ดำเนินการโดยพระเทพวิสุทธิญาณ (พ่อหลวงไพบูลย์ สุมังคโล) เจ้าอาวาสวัดอนาลโยทิพยาราม (ดอยบุษราคัม) ตำบลสันป่าม่วง อำเภอเมืองพะเยา จังหวัดพะเยา
หลวงพ่อไพบูลย์ สุมังคโล เป็นพระที่มีเมตตาจิตสูง ในอดีตท่านพัฒนาสร้างวัดแห่งแรก คือ วัดรัตนวราราม ต่อมาเป็นวัดอนาลโย ตามชื่อหลวงปู่ขาว อนาลโย ที่พุทธบริษัทเคารพนับถือและท่านได้เมตตาสร้างวัดพระจอมเกล้าราชานุสรณ์ (เฉลิมพระเกียรติครบ ๒๐๐) หรือ วัดพระพุทธบาทปู่ผาแดง ตำบลวิเชตนคร อำเภอแจ้ห่ม จังหวัดลำปาง ในปัจจุบันเพื่อสะดวกต่อการเดินทางขึ้นไปสักการะรอยพระพุทธบาท และเพื่อเป็นการสืบทอดอายุพระพุทธศาสนาให้ดำรงสืบไป
วัดพระพุทธบาทปู่ผาแดง ปัจจุบันมีพระครูสังวรณ์ สีระคุณ (ครูบาคำปอน) ซึ่งเป็นลูกศิษย์ของหลวงพ่อไพบูลย์ สุมังคโล เป็นเจ้าอาวาส สิ่งที่โดดเด่นของวัดนี้จนทำให้มีชื่อเสียงโด่งดังคือ ภาพอันงดงามของเจดีย์เล็กๆ สีขาวสร้างขึ้นบนภูเขาสูงเสียดฟ้าล้อมรอบไปด้วยทิวเขาสูง ซึ่งสร้างจากแรงศรัทธาของมนุษย์ บริเวณวัดพระพุทธบาทปู่ผาแดงมีพื้นที่ให้เยี่ยมชม ๒ ส่วน คือ พื้นที่วัดด้านล่าง เป็นที่พักของสงฆ์ ประกอบด้วย ศาลาพระพุทธรูปสมปรารถนา ศาลาสวดมนต์ พระอุโบสถ พระบรมเจดีย์องค์ใหญ่ มีพระประธาน ๔ ทิศอยู่ภายใน มีศาลาชมวิว และเรือนพักรับรองที่ออกแบบกลมกลืนกับธรรมชาติ โดยหลวงพ่อไพบูลย์ สุมังคโล ออกแบบเรือนพัก พื้นที่ด้านบน ดอยภูผาหมอก ประกอบด้วยศาลาพระแม่กวนอิม ศาลาสำหรับประดิษฐานพระพุทธรูปอู่ทองอุดมทรัพย์ ๔๙ นิ้ว (บรรจุพระบรมสารีริกธาตุ) ข้างศาลาเป็นเนินสูงวางแผ่นศิลาฤกษ์สร้างพระบรมราชานุสาวรีย์ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๔) ศาลานั่งคอย มีกุฏิพักของหลวงพ่อไพบูลย์ สุมังคโล ถัดจากกุฏิพักด้านบนมีรอยพระพุทธบาทขนาดใหญ่ ๓ รอย ดอยภูผาโชค ต้องเดินเท้าขึ้นเขาไปอีก ๑ กิโลเมตร ธรรมชาติป่าสองข้างทางยังคงความสมบูรณ์อยู่มากในจุดสูงสุดบนดอยภูผาโชคซึ่งกำลังก่อสร้างพลับพลาเตรียมรับเสด็จ ๑ หลัง พระบรมเจดีย์ ขนาดเล็ก ๕ องค์ (สร้างตามนิมิตของหลวงพ่อ) พระสถูปเจดีย์ ขนาดเล็ก ๑ องค์ รอยพระพุทธบาท ขนาดเล็ก ๑ คู่ จุดชมวิวจากพลับพลามองได้ไกลขอบฟ้าเห็นอำเภอแจ้ห่ม อำเภอเมืองปาน และพื้นที่วัดด้านล่าง
วัดพระพุทธบาทปู่ผาแดง เปิดให้เข้าชมจันทร์-ศุกร์ ตั้งแต่เวลา 08.00 น.-16.00 น. เสาร์-อาทิตย์ เวลา 06.30 น.- 16.00 น. ระยะทางในการเดินขึ้นภูเขารวม 800 เมตร จากลานจอดรถ ทางเรียบ 300 เมตร ทางขึ้นบันได 500 เมตร ใช้เวลาในการเดินขึ้นภูเขา 30 นาที ตามสภาพร่างกายของแต่ละบุคคล และทางวัดพระพุทธบาทปู่ผาแดงไม่อนุญาตให้นำรถส่วนตัวขี้นไปยังพื้นที่ด้านบนเนื่องจากถนนแคบ สูง ชัน ซึ่งทางวัดจะมีจุดจอดรถบริการนักท่องเที่ยวขึ้นพื้นที่ด้านบนทั้งขี้นและลงในราคาคนละ 100 บาท (แนะนำนิด...ก่อนขึ้นสู่พื้นที่ด้านบนควรพกน้ำเย็นหรือพกยาดมติดกระเป๋าไปด้วย เพราะทางเดินขึ้นสูง ชัน ไกล อาจเหนื่อย หน้ามืด หรือเป็นลม พื้นที่ด้านบนไม่มีร้านค้า ร้านอาหาร ไว้บริการนักท่องเที่ยวนอกจากยา ขอบคุณข้อมูลจาก..วัดพระพุทธบาทปู่ผาแดง)
