พระธาตุจอมแว่ อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย

"พระธาตุจอมแว่ศักดิ์สิทธิ์ สถิตคู่เมืองพาน" ตั้งอยู่ที่ตำบลเมืองพาน อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย พระธาตุจอมแว่จะอยู่ใกล้กับวัดชัยมงคล หาง่ายเหมือนกันเมื่อไปถึงจะมองเห็นพระองค์ยืนองค์ใหญ่และพระนอนองค์ใหญ่มากสูงเด่นเป็นสง่าอยู่บนยอดดอยเมื่อมองจากระยะไกล...ด้านหน้าของพระธาตุจอมแว่จะมีซุ้มประตูอยู่ 2 ซุ้ม จะขึ้นทางไหนก็ได้แล้วแต่สะดวก ส่วนมากเลือกที่จะขับรถขึ้นมากกว่าที่จะต้องเดินขั้นบันไดนาคซึ่งมีจำนวนถึง 327 ขั้น...ในวันที่ไปสักการะกราบไหว้เป็นวันที่ถนนหน้าวัดพระธาตุจอมแว่ซ่อมบำรุง ปิด จึงต้องเดินขึ้นบันไดนาค และเป็นพระธาตุแรกที่ต้องเดินขึ้นในจำนวนพระธาตุเก้าจอมที่สำคัญของจังหวัดเชียงราย

ประวัติวัดพระธาตุจอมแว่...  ตามตำนานได้กล่าวว่าพระธาตุเจดีย์องค์นี้สร้างขึ้นโดยพญางำเมือง เจ้าเมืองภูกามยาว (พะเยา) ในราว จ.ศ. ๖๔๖ (พ.ศ. ๑๘๓๗ โดยที่พระองค์ได้เสด็จขึ้นดอยซางคำ (ชื่อเดิมของดอยจอมแว่) เพื่อตรวจดูอาณาเขตบ้านเมืองของพระองค์ว่ามีไพร่ฟ้าประชาราษฏร์ ว่าอยู่ตรงไหนบ้าง จากนั้นจึงเสด็จไปยังดอยอีกลูกหนึ่ง ซึ่งอยู่ตอนเหนือของแม่น้ำคาวโตน และเสด็จเลียบตีนดอยด้วน (ดอยงาม) แล้วเสด็จไปยังเมืองภูกามยาว เมื่อพระองค์เสด็จถึงเมืองภูกามยาวในเดือน ๔ ปีเดียวกัน จึงโปรดให้ขันฑเสนามาตย์ นำผู้ที่มีความรู้ในการก่อสร้างเจดีย์พร้อมกับไพร่ฟ้าปลายแดน มาลงแรงช่วยกันสร้างพระธาตุจอมแว่ขึ้นที่ดอยซางคำ โดยได้ก่อทับรอยฟานเอาไว้ บรรจุพระเกศาธาตุ และแก้วแหวนเงินทองเอาไว้ สร้างเสร็จสมบูรณ์ในเดือน ๘ จึงได้มีพิธีการเฉลิมฉลองสมโภชพระเจดีย์เป็นเวลา ๓ วัน ๓ คืน.......ในสมัยเจ้าเมืององค์ต่อมา บ้านเมืองอยู่ในสภาวะไม่สงบสุข ประชาชนจึงได้อพยพไปอยู่ที่อื่น ทำให้พระธาตุจอมแว่ทรุดโทรมปรักหักพังจากภัยธรรมชาติ จนในปี จ.ศ. ๑๑๙๙ (พ.ศ. ๒๓๘๐) พระยาหาญเจ้าเมืองพานคนแรกจึงได้ทำการบูรณะปฏิสังขรณ์ขึ้นมาใหม่จากซากเดิม..........จนในสมัยพญาไชยชนะสงคราม เจ้าเมืองพานที่ ๓ ได้ร่วมศรัทธา ๓ หมู่ ร่วมกันบูรณะพระธาตุขึ้นมาใหม่ให้ใหญ่กว่าเดิม แล้วบรรจุพระมหาชินธาตุเอาไว้ มีประเพณีสรงน้ำพระธาตุในวันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๘ เหนือ ที่พระธาตุจอมแว่จะมีกระป๋องอยู่ใบหนึ่งสำหรับใช้สรงน้ำพระธาตุและไม่เหมือนกับพระธาตุอื่นโดยมี วิธีการ ขั้นตอนการใช้อุปกรณ์สรงน้ำพระธาตุ ดังนี้

1. นำน้ำไปใส่กระป๋องให้พอดีกับระดับที่กำหนดไว้
2. ชักเชือกขึ้นไปจนถึงยอด แล้วดึงไว้
3. ดึงเชือกสีแดง เพื่อคว่ำน้ำในกระป๋อง
4. ค่อยๆ ปล่อยเชือกในมือ เพื่อให้กระป๋องลงมาอย่างระมัดระวัง

ตามความเชื่อ...ในการไหว้พระธาตุจอมแว่ จะมีอยู่ นัยยะที่สำคัญ ดังนี้ ความหมายนัยยะที่ 1 แว่ เป็นภาษาเหนือ แปลว่า แวะ ถ้าผู้ใดผ่านมากราบไหว้บูชาก็จะแคล้วคลาดปลอดภัยจากสิ่งเลวร้ายทั้งปวง ความหมายนัยยะที่ 2 แว่ เปรียบเหมือนเสียงเริ่มพูด เริ่มเจรจา ถ้าได้กราบไหว้และตั้งจิตอธิฐานการเจรจาธุรกิจจะประสบผลสำเร็จ

ถนนหน้าวัดพระธาตุจอมแว่

บันไดนาค 327 ขั้น สร้างเมื่อ พ.ศ.2503-2506 

วัดพระธาตุจอมแว่

พระธาตุจอมแว่

กระป๋องสรงน้ำพระธาตุ

รูปหล่อครูบาเจ้าเกษม เขมโก

พระพุทธจอมเกศ มหามังคลานุสรณ์ ร.๙